Δόμνα Σαμίου

Η Δόμνα Σαμίου ήταν σπουδαία ερμηνεύτρια και ερευνήτρια του ελληνικού παραδοσιακού τραγουδιού. Συνέβαλε στην ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό.

Γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1928 στην Καισαριανή της Αττικής. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σε ένα περιβάλλον φτωχό όσων αφορά τους οικονομικούς πόρους αλλά και τα ερεθίσματα μεγάλωσε η Δόμνα. Όμως ο πατέρας της ήταν ψάλτης στην τοπική ενορία και κάθε Κυριακή πήγαινε στην εκκλησία μαζί του. Αυτά ήταν τα πρώτα μουσικά της ακούσματα μαζί με τη μικρασιάτικη μουσική.

Σε ηλικία δεκατριών χρόνων ξεκίνησε να δουλεύει ως οικιακή βοηθός. Ευτυχώς για την ίδια, η κυρία του σπιτιού αντιλήφθηκε το ταλέντο της και την παρότρυνε να μαθητεύσει δίπλα στον μουσικολόγο Σίμωνα Καρά, που έγινε και ο μέντοράς της, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να ολοκληρώσει και τη φοίτησή της στο νυχτερινό Γυμνάσιο. Ο Σίμωνας Καράς την εντάσσει και στη χορωδία του, κι έτσι προσλαμβάνεται το 1954 ως μουσική παραγωγός στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Η θέση αυτή είναι πολύ σημαντική για την εξέλιξη της καριέρας της. Εκεί γνωρίζει τους σημαντικότερους λαϊκούς μουσικούς της Ελλάδας, τους ηχογραφεί και έρχεται σε επαφή με τοπικά μουσικά ιδιώματα από κάθε γωνιά της πατρίδας μας. Αναλαμβάνει επίσης τη μουσική επιμέλεια δίσκων, θεατρικών εκπομπών και κινηματογραφικών ταινιών.

Η «κακοποίηση», όπως η ίδια έλεγε, του δημοτικού τραγουδιού, την οδηγεί το 1962 στην ηχογράφηση και κυκλοφορία του πρώτου της δίσκου Τραγούδια της Στεριάς και της Θάλασσας. Έναν χρόνο αργότερα ξεκινά την προσπάθεια συγκέντρωσης μουσικού υλικού από όλη τη χώρα, για το προσωπικό της αρχείο, κάνοντας επιτόπιες καταγραφές με δικά της μέσα.

Η Δικτατορία κάνει την κατάσταση ανυπόφορη στην ΕΙΡ, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί το 1971 και να αφοσιωθεί πια ολοκληρωτικά στη μεγάλη της αγάπη: στην έρευνα και καταγραφή του δημοτικού τραγουδιού. Την ίδια χρονιά κάνει την πρώτη εμφάνισή της ως τραγουδίστρια στο κλαμπ «Ροντέο» στο κέντρο της Αθήνας. Καταφέρνει να κερδίσει το νεανικό κοινό και να του εμφυσήσει την αγάπη της για το δημοτικό τραγούδι. Η συμμετοχή της στο Φεστιβάλ Μπαχ του Λονδίνου –όπου αποθεώνεται- την κάνει γνωστή και στο εξωτερικό, συστήνοντας πια τη χώρα μας με έναν ήχο διαφορετικό από το ευρύτερα γνωστό μπουζούκι.

Με την πτώση της Δικτατορίας επιστρέφει στην ΕΡΤ (1976) ως παρουσιάστρια και συντελέστρια της εκπομπής Μουσικό Οδοιπορικό. Η εκπομπή αποτελεί ένα οδοιπορικό είκοσι επεισοδίων στην ελληνική επικράτεια με σκοπό την καταγραφή της δημοτικής μουσικής. Παράλληλα πραγματοποιεί συναυλίες στο εξωτερικό και εκδίδει δίσκους της στη Γαλλία και τη Σουηδία. Συναυλίες κάνει και σε όλη την Ελλάδα συνεργαζόμενη με σημαντικούς μουσικούς. Το 1981 ιδρύει τον «Καλλιτεχνικό Σύλλογο Δημοτικής Μουσικής-Δόμνα Σαμίου».

Η συνεισφορά της στην ανάδειξη και διάδοση της δημοτικής μουσικής ήταν καίρια, γι’ αυτό το 2005 βραβεύτηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την προσφορά της.

Έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2012. Το πολύτιμο προσωπικό της αρχείο, που περιλαμβάνει 2.500 σπάνιες ηχογραφήσεις από όλη την Ελλάδα, αποτελεί έναν ανεκτίμητο και αναντικατάστατο θησαυρό της δημοτικής μας μουσικής.

Εικόνες