Ακρόπολη Αρκεσίνης

Αρχαία ακρόπολη που παρέμεινε ενεργή μέχρι την περίοδο της ενετοκρατίας, η ακρόπολη της Αρκεσίνης βρίσκεται σε χαρακτηριστικό βραχώδη λόφο, πάνω από τη θάλασσα, βόρεια από το χωριό Βρούτσης ή Βρουτσί της «Κάτω Μεριάς» της Αμοργού, δηλαδή στο νοτιοδυτικό σκέλος του νησιού. Στο βράχο της ακρόπολης έχουν εντοπιστεί ίχνη μεσοκυκλαδικής εγκατάστασης καθώς και ευρήματα ιστορικών χρόνων όπως επιγραφές, γλυπτά, κεραμικά κ.λ.π., τα οποία καλύπτουν μια μεγάλη περίοδο από τη γεωμετρική μέχρι την ρωμαϊκή εποχή. Στην αρχαία Αρκεσίνη βρέθηκε και ο λεγόμενος «θησαυρός της Αρκεσίνης» με βυζαντινά νομίσματα, κάτι που δείχνει ότι η ακρόπολη συνέχιζε να παίζει τον αμυντικό της ρόλο και κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο.

Η μορφή που έχει η ακρόπολη της Αρκεσίνης και που διατηρείται έως σήμερα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην λάξευση του φυσικού βράχου που έκαναν οι αρχαίοι, ώστε να δημιουργηθεί μία ισχυρή αμυντική θέση. Στο βράχο σώζονται και κατάλοιπα ενετικών κτισμάτων και οχυρώσεων. Προφανώς η ακρόπολη χρησίμευσε σαν οχυρό και κατά την ενετική περίοδο (που τερματίστηκε το 1537 με την κατάληψη από τον Τούρκο πειρατή Χαιρεντίν Μπαρμπαρόσσα). Φαίνεται πάντως ότι κατά την τελευταία αυτή περίοδο, δεν ήταν κάποιο ισχυρό βενετσιάνικο κάστρο αλλά περισσότερο καταφύγιο του πληθυσμού στις επιδρομές των πειρατών.

Στο βράχο υπάρχει το εκκλησάκι της Παναγίας της Καστριανής που γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.