Άθως, Μονή Μεγίστης Λαύρας
Οι θησαυροί της μονής είναι πάμπολλοι αλλά πρακτικά αθώρητοι, αφού τρεις μοναχοί φυλάσσουν τα τρία διαφορετικά κλειδιά του σκευοφυλακίου. Έτσι, οι σημαντικές κλοπές από «προσκυνητές» περιορίστηκαν στη βιβλιοθήκη, ο περίφημος Ευθάλιος κώδικας του 6ου αι. απόμεινε με 8 φύλλα αφού τα υπόλοιπα κατέληξαν σε 33 διαφορετικές ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες!
Ιδρυτής της Λαύρας «των Μελαινών», που πιθανότατα θεμελιώθηκε στην θέση πελασγικής πόλης Ακρόθωοι, είναι ο σοφός φίλος του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο μοναχός Αθανάσιος.
Οι μελαγχολικές, γλυκές μορφές των αγίων στο Καθολικό της μονής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου είναι έργο του κρητικού ζωγράφου Θεοφάνη.
