Άθως, Μονή Βατοπεδίου

Το πολυγωνικό σχήμα της μονής, καθαρά φρουριακού χαρακτήρα, κρύβει στο κέντρο του μια πελώρια αυλή, όπου βρίσκεται ένα άλικο Καθολικό. Πρόκειται για ένα επιβλητικό συγκρότημα πορφυρών κελιών, με πύργο στα δυτικά, χτισμένο στα ίχνη της αρχαίας πολίχνης Δίον. Κατέχει τη δεύτερη θέση στηναθωνική ιεραρχία. Κατά την παράδοση, την παραθαλάσσια μονή ίδρυσε ο Μ. Κωνσταντίνος αλλά ως κτήτορές της φαίρονται και οι αδριανουπολίτες αδερφοί Αθανάσιος, Νικόλαος και Αντώνιος. Είναι αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό, αφού το πολυτιμότερο κειμήλιο της είναι, η Ζώνη της Θεοτόκου.

Η ονομασία της, πραγματική και συμβολική: ονομάζεται Βατοπέδιον, επειδή υπάρχουν πολλοί βάτοι στο πεδινό μέρος μπροστά από το μοναστήρι ή Βατοπαίδιον, γιατί η Θεοτόκος έσωσε το γιο του Θεοδόσιου Α΄ από ναυάγιο ξεβράζοντάς τον στη στεριά αυτή, πλάι σε μια βάτο.

Καμάρι της μονής και όλου του όρους αποτέλεσε η Αθωνιάδα Εκκλησιαστική Σχολή, η οποία στεγαζόταν σε ανεξάρτητο κτίριο απέναντι από το μοναστήρι και παρείχε στους νέους μοναχούς γνώσεις αξιώσεων.

Η μοναστηριακή κοινότητα προσπάθησε να επιβιώσει από πολλά δεινά...Επί Τουρκοκρατίας, οι δυσβάσταχτοι φόροι τη γονάτησαν κι αναγκάστηκε να πουλήσει πολλά από τα κτήματα της μονής. Μόλις τον 18ο αι. ανορθώθηκε οικονομικά.

Διατητρεί ακόμα μεγάλο αριθμό παρεκκλησιών και σπάνια κειμήλια, όπως τμήμα από το καλάμι που έδιναν ξύδι στο Χριστό και ο πολύτιμος ίαστης, το πολύχρωμο κύπελο του Μανουήλ Παλαιολόγου που μετέτρεπε το δηλητήριο σε άκακο υγρό. Η βιβλιοθήκη του είναι επίσης πάμπλουτη σε χειρόγραφα.