Η ζωή του Αγίου Βασιλείου και το έθιμο της βασιλόπιτας
Ο Άγιος Βασίλειος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ιεράρχες της Εκκλησίας μας. Το έργο του, το ήθος του και η ασκητική ζωή του έγιναν φωτεινό παράδειγμα για τους πιστούς αλλά και για άλλους ιεράρχες, γι’ αυτό και ανακηρύχθηκε Μέγας. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 30 Ιανουαρίου, στη γιορτή των Τριών Ιεραρχών. Επίσης γιορτάζει και την 1η Ιανουαρίου, με το όνομά του να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το έθιμο της Βασιλόπιτας.
Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το 330 μ.Χ. Οι ευσεβείς γονείς του, Βασίλειος και Εμμέλεια, του δίδαξαν από νωρίς τη χριστιανική πίστη. Η κλίση του στα Γράμματα φάνηκε από μικρή ηλικία. Όταν λοιπόν τελείωσε τη βασική εκπαίδευση στη γενέτειρά του οι γονείς του τον έστειλαν να σπουδάσει στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Ανάμεσα στα μαθήματα που διδάχτηκε ήταν η ρητορική, η φιλοσοφία, η ιατρική, η αστρονομία και η φυσική. Η γνωριμία του με τον Γρηγόριο Νανζιαζινό κατά τη διάρκεια των σπουδών του, έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη της ζωής του, καθώς μαζί του ήρθε σε επαφή με τον μοναχισμό.
Το 351 μ.Χ επέστρεψε στη γενέτειρά του για να συνεχίσει το επάγγελμα του πατέρα του, δηλαδή για να εργαστεί ως ρήτορας. Σύντομα όμως ο μοναχισμός κέρδισε το ενδιαφέρον του και βρέθηκε να ασκητεύει δίπλα σε σπουδαίους μοναχούς και μετέπειτα μόνος του στην έρημο για μακρά διαστήματα. Επιστρέφει στα εγκόσμια μετά τον θάνατο του επισκόπου Καισαρείας Ευσέβειου, για να τον διαδεχτεί, κατόπιν επίμονου αιτήματος των πιστών.
Κατά τη διάρκεια της εννιαετούς θητείας του γίνεται φάρος για τους πιστούς, γεμίζοντάς τους ελπίδα και φροντίζοντας για την ευημερία τους. Ιδρύει φιλόπτωχα και φιλανθρωπικά ιδρύματα με σκοπό να περιθάλψει και να θεραπεύσει φτωχούς και ασθενείς, αλλά και να προσφέρει πνευματική καλλιέργεια σε όλους τους πιστούς.
Ο Αριανισμός, που ανθεί την εποχή εκείνη και προσπαθεί να ανατρέψει την πορεία του χριστιανισμού, στέκεται εμπόδιο και για τον Άγιο Βασίλειο. Ο αυτοκράτορας Ουάλης, που ήταν υποστηρικτής του Αριανισμού, έστελνε τον επίτροπο Μόδεστο να απειλήσει και να φοβερίσει τους πιστούς για να αλλαξοπιστήσουν. Όταν λοιπόν έφτασε και στην Καισαρεία, έβαλε τον Μέγα Βασίλειο να συγκεντρώσει τα πολύτιμα αντικείμενα των πιστών του μαζί και τα δικά του για να τα δημεύσει. Ωστόσο όταν ο μικρός θησαυρός συγκεντρώθηκε ο Μέγας Βασίλειος κατάφερε να μεταπείσει τον έπαρχο και να τον κάνει να καταλάβει πόσο λάθος ήταν αυτή η πράξη του. Έτσι, ο Μόδεστος δεν πήρε τα χρυσαφικά. Ο Μέγας Βασίλειος θέλησε με χαρά να τα επιστρέψει στους πιστούς όμως εκείνοι αρνήθηκαν, θέλοντας να του τα κάνουν δώρο για το έργο του. Τότε ο Άγιος βρήκε έναν παράδοξο τρόπο για να επιστρέψει τα υλικά αγαθά που δεν ήθελε να κρατήσει. Έφτιαξε πίτες και τις έψησε και μέσα τους τοποθέτησε τα χρυσαφικά. Από τότε, στη μνήμη αυτού του γεγονότος, κάθε χρόνο ψήνουμε τη γνωστή σε όλους μας βασιλόπιτα.
Ο Άγιος Βασίλειος υπήρξε επίσης συγγραφέας, με πλούσιο έργο. Έφυγε από τη ζωή το 379, την 1η Ιανουαρίου.
