Τα έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα

Καθώς διανύουμε τη δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου, αυτή που ο λαός ονομάζει κρεατινή -γιατί σύμφωνα με την παράδοση επιβάλλεται η κατανάλωση κρέατος- η Τσικνοπέμπτη πρωτοστατεί στους εορτασμούς. Αυτή η Πέμπτη του χρόνου δεν είναι σαν τις άλλες και χαρακτηρίζεται από την έντονη κρεατοφαγία αλλά και το ξέφρενο γλέντι. 

Η απαρχή του εορτασμού της είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Πολλοί λαογράφοι, ανάμεσά τους και ο Λουκάτος, υποστηρίζουν ότι συνδέεται στενά με τις διονυσιακές γιορτές της αρχαιότητας. Επειδή είναι γιορτές που τοποθετούνται στο τέλος του χειμώνα, λίγο πριν η άνοιξη πάρει τα ηνία και η γη αρχίσει και πάλι να ζωντανεύει και να καρπίζει, το γλέντι και το φαγοπότι φαίνεται να έχουν χαρακτήρα «ομοιοπαθητικό»: όπως γεμάτο αγαθά είναι το τραπέζι έτσι προσδοκούν γεμάτη αγαθά να είναι και η γη. Το μασκάρεμα μάλιστα, το οποίο συνηθιζόταν και στην αρχαία Ελλάδα, σκοπό του είχε την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων, που μπορούσαν να βλάψουν τις σοδειές, από τους αγρούς και τις καλλιεργήσιμες περιοχές.

Στη σύγχρονη Ελλάδα ο αποτρεπτικός χαρακτήρας του εθίμου έχει χαθεί, όμως το μασκάρεμα το ίδιο καλά κρατεί. Άλλωστε η Τσικνοπέμπτη απέχει μόλις 11 μέρες από την Κυριακή της Αποκριάς, όπου υπάρχει η αποκορύφωση των εορτασμών του Καρναβαλιού. Εκτός από την κρεατοφαγία, ανά την Ελλάδα έχουν επικρατήσει διάφορα έθιμα, των οποίων κοινό στοιχείο αποτελεί το μασκάρεμα και το γλέντι.

Στη Θήβα την Τσικνοπέμπτη ξεκινάει ο βλάχικος γάμος, όπου δύο μασκαρεμένοι αποφασίζουν να παντρευτούν κατόπιν προξενιού. Οι εορτασμοί συνεχίζονται και τις επόμενες μέρες και κορυφώνονται την Καθαρά Δευτέρα, που δίνονται τα προικιά στον γαμπρό. 

Στην Πάτρα αναβιώνει το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα κατεβαίνει στο λιμάνι και περιμένει τον πρίγκιπα Ουίλσον, που της έχει τάξει ότι θα την παντρευτεί. Ο πρίγκιπας δεν εμφανίζεται και το πλήθος την πειράζει και γελά με τα καμώματά της. 

Στις Σέρρες ανάβουν φωτιές σε διάφορα σημεία της πόλης για να τσικνίσουν ψήνοντας κρέας. Όταν το ψήσιμο τελειώσει στήνεται γλέντι γύρω από τις φωτιές, με πολλούς τολμηρούς παρευρισκόμενους να πηδάνε πάνω από τις φλόγες. 

Στο Ηράκλειο της Κρήτης το γλέντι ξεκινάει από το πρωί, με τους μασκαρεμένους να χορεύουν και να γλεντάνε στους δρόμους της πόλης. 

Τέλος, στην Κομοτηνή την Τσικνοπέμπτη γίνεται το καψάλισμα μιας κότας, την οποία θα φάνε την Κυριακή της Αποκριάς. Επίσης τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν μεταξύ τους βρώσιμα δώρα.

Εικόνες