Επιχείρηση Χάρλινγκ: Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου
Από πολλούς χαρακτηρίστηκε η «κορυφαία πράξη της ελληνικής αντίστασης» και όχι άδικα. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου κατάφερε καίριο πλήγμα στους κατακτητές καθώς με αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα στην ουσία κοβόταν στα δύο εξαιτίας της καταστροφής του σιδηροδρομικού δικτύου. Επιπλέον τόνωσε το ηθικό των Ελλήνων και οδήγησε ακόμη περισσότερους να ενταχθούν στις αντιστασιακές οργανώσεις.
Πρωτεργάτες της ενέργειας υπήρξαν οι Άγγλοι, που έστειλαν 12 κατάλληλα εκπαιδευμένους κομάντος στον ορεινό όγκο της Γκιώνας. Οι κομάντος έπεσαν με αλεξίπτωτα κάτω από άκρα μυστικότητα. Σκοπός τους ήταν να προσεγγίσουν τις αντάρτικες ομάδες που δρούσαν στην περιοχή και να ζητήσουν τη βοήθειά τους, καθώς η επιχείρηση απαιτούσε τη συμμετοχή μεγάλου ανθρώπινου δυναμικού. Τον σχεδιασμό είχε αναλάβει το Συμμαχικό Στρατηγείο στο Κάιρο και επικεφαλής της «Επιχείρησης Χάρλινγκ» τέθηκαν ο Έντι Μάγιερς και ο Κρις Γουντχάουζ.
Τρεις ήταν οι υποψήφιες προς ανατίναξη γέφυρες που θα σταματούσαν τον ανεφοδιασμό των γερμανικών στρατευμάτων στη Βόρεια Αφρική μέσω του λιμανιού του Πειραιά: η γέφυρα της Παπαδιάς, του Ασωπού και του Γοργοποτάμου. Κατόπιν έρευνας κρίθηκε ότι η γέφυρα του Γοργοποτάμου αποτελούσε τον πιο εύκολο στόχο. Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα, και του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη, συμφώνησαν να συνεργαστούν υπό τις διαταγές και την καθοδήγηση του Μάγιερς, σε μια ιστορική συνάντηση στη Βίνιανη Ευρυτανίας, στις 14 Νοεμβρίου του 1942.
Παρόλο που οι κομάντος έφτασαν στη Γκιώνα στα μέσα Σεπτέμβρη, η ανατίναξη της γέφυρας πραγματοποιήθηκε στις 25 Νοεμβρίου του 1942 στις 11 το βράδυ. Το σχέδιο ήταν άρτια οργανωμένο και έπρεπε να τηρηθεί κατά γράμμα από όλους τους συμμετέχοντες. Δεν υπήρχαν περιθώρια για λάθος και ανυπακοή. Η γέφυρα φυλασσόταν πολύ καλά από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς. Οι αντάρτες χωρίστηκαν σε υποομάδες, που κάθε μία είχε τον δικό της ρόλο στο επιχειρησιακό κομμάτι. Η πρώτη ομάδα ανέλαβε να παρεμποδίζει την κυκλοφορία στη σιδηροδρομική γραμμή για να μην υπάρχει η δυνατότητα αποστολής βοήθειας με το τρένο. Η δεύτερη ομάδα έκαψε μία ξύλινη οδική γέφυρα για τον ίδιο σκοπό. Μία τρίτη ομάδα χρησιμοποιήθηκε για τον αντιπερισπασμό ή την εξουδετέρωση της φρουράς και η τέταρτη ομάδα τοποθέτησε τα εκρηκτικά στη βάση της γέφυρας. Συνολικά ανατινάχθηκαν δύο κομμάτια της γέφυρας, που έμελλε να την καταστήσουν άχρηστη για τις επόμενες έξι εβδομάδες.
Ο απολογισμός της ανατίναξης και της μάχης που προηγήθηκε ήταν 20-30 Ιταλοί στρατιώτες. Από την πλευρά των ανταρτών και των Άγγλων υπήρξαν μόνο τραυματίες. Όμως λίγες μέρες αργότερα, για αντίποινα, εκτελέστηκαν μπροστά στην κατεστραμμένη γέφυρα Έλληνες πολίτες που ήταν κρατούμενοι των φυλακών Λαμίας.
Η «Επιχείρηση Χάρλινγκ» μπορεί να μην πέτυχε τον σκοπό της λόγω της μεγάλης καθυστέρησής της -το πολεμικό μέτωπο στη Βόρεια Αφρική μετακινήθηκε δυτικότερα και δεν ήταν σημαντικός ο ανεφοδιασμός μέσω της Ελλάδας- αλλά ήταν πολύ σημαντική για τρεις λόγους. Πρώτον γιατί ήταν μία από τις σπάνιες φορές που ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ κατάφεραν να συνεργαστούν για έναν σκοπό, δεύτερον γιατί πέτυχε τη δυσπραγία του ανεφοδιασμού των Γερμανών έστω και μέσα στα όρια της χώρας και τρίτον γιατί αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων αλλά και όλων των αντιστεκόμενων λαών που βρίσκονταν υπό τον γερμανικό ζυγό.
