Νίκος Πρωτονοτάριος
Ο Νίκος Πρωτονοτάριος ήταν διεθνούς φήμης καρδιολόγος. Με την έρευνά του, εντόπισε και περιέγραψε με σαφήνεια τη θανατηφόρο ασθένεια που ονομάστηκε Νόσος Νάξος, επειδή οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν στο νησί της Νάξου. Χάρη στη συμβολή του υπάρχει πια διαγνωστική εξέταση που κάνει έγκαιρη διάγνωση και αποφεύγονται χιλιάδες θάνατοι ανά τον κόσμο.
Γεννήθηκε το 1956 στην Απείρανθο της Νάξου. Σε ηλικία 12 ετών μετακομίζει με τους γονείς του στην Αθήνα, όπου τελειώνει το σχολείο και στη συνέχεια σπουδάζει στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Αφού τελειώνει τις σπουδές του και υπηρετεί στον στρατό, μεταβαίνει το 1985 στη Νάξο με τη σύζυγό του και επίσης γιατρό Ανταλένα Τσατσοπούλου, για να εργαστεί ως αγροτικός γιατρός. Κατά τη θητεία του έρχεται αντιμέτωπος με δύο περιστατικά μυοκαρδιοπαθειών της δεξιάς κοιλίας, τα οποία δεν ενέπιπταν σε καμιά καταγεγραμμένη νόσο. Αμέσως κινητοποιείται και αρχίζει να ερευνά το φαινόμενο μαζί με τη σύζυγό του. Τον επόμενο χρόνο το ζευγάρι περιγράφει τη νόσο στο ιατρικό περιοδικό «British Heart Journal» κι έτσι κινητοποιούνται γιατροί από όλο τον κόσμο να περιγράψουν παρόμοια περιστατικά. Στο μεταξύ επιστρέφει στην Αθήνα για να ολοκληρώσει την ειδικότητα της καρδιολογίας, έχοντας πάντα στο μυαλό του την άγνωστη μυοκαρδιοπάθεια την οποία είχε κληθεί να αντιμετωπίσει.
Έχοντας ολοκληρώσει την ειδικότητά του επιστρέφει στη Νάξο, όπου εργάζεται πια ως ιδιώτης. Μαζί με τη σύζυγό του μελετούν τα περιστατικά των μυοκαρδιοπαθειών που είναι καταγεγραμμένα, καθώς και τις οικογένειες των θυμάτων, και διαπιστώνουν ότι η νόσος είναι κληρονομική. Παρατηρούν επίσης ότι η νόσος είναι συνηθισμένη σε άτομα νεαρής ηλικίας που συνήθως ασχολούνται με τον αθλητισμό. Επικεντρώνονται στην εύρεση του γονιδίου που την προκαλεί, έτσι ώστε να καταφέρουν την έγκαιρη διάγνωσή της. Ακολουθούν δημοσιεύσεις των ευρημάτων τους και ανακοινώσεις σε συνέδρια που γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό από την επιστημονική κοινότητα. Νέες συνεργασίες ξεκινούν για να διευκολύνουν το έργο των δύο ερευνητών, μια εκ των οποίων είναι η συνεργασία με το πιλοτικό πρόγραμμα «Φειδιππίδης» του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τελικά το 2000 το γονίδιο της Νόσου Νάξος ανακαλύπτεται, ανοίγοντας τον δρόμο για την έγκαιρη διάγνωσή της και την αποφυγή θανατηφόρων περιστατικών. Η νόσος -που περιγράφεται ως αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια- κληροδοτείται στα παιδιά από τους γονείς με τον ίδιο τρόπο που κληροδοτείται η μεσογειακή αναιμία.
Για τη Νόσο Νάξος ο Νίκος Πρωτονοτάριος και η σύζυγός του Ανταλένα Τσατσοπούλου βραβεύτηκαν από την Ακαδημία Αθηνών, τον ίδρυμα Μποδοσάκη, την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία και πλήθος άλλων φορέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Έφυγε από τη ζωή το 2014 νικημένος από καρκίνο του πνεύμονα.
