Ιστορία - Λαογραφία

Οι αιώνες σκλαβιάς που βίωσαν οι κάτοικοι της χώρας μας από τους Οθωμανούς δεν ήταν ικανοί για να τους κάνουν να πάψουν να ονειρεύονται την ελευθερία τους. Τα πενιχρά μέσα όμως που διέθεταν δεν τους επέτρεπαν να οραματίζονται μία εξέγερση. Όταν όμως οι αδελφοί Ορλώφ από τη Ρωσία υποσχέθηκαν την παροχή βοήθειας από την τσαρίνα Αικατερίνη Β’, ξέσπασε επανάσταση στην Πελοπόννησο, τον Φεβρουάριο του 1770, τα λεγόμενα Ορλωφικά.

Η ιδέα της οργανωμένης επανάστασης στην Πελοπόννησο ήρθε μία περίοδο που μαινόταν ο πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και την Τουρκία. Σκοπός της επανάστασης ήταν να προκαλέσει ταραχές στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κι έτσι οι Ρώσοι να μπορέσουν να καταλάβουν κάποιες βόρειες επαρχίες της. Βέβαια, στα αυτιά των Ελλήνων δεν έφτασε ποτέ αυτή η αιτιολογία. Η βοήθεια θα ερχόταν από τη Ρωσία λόγω κοινής θρησκείας και επιθυμίας αποτίναξης του ισλαμισμού. Οι αδελφοί Ορλώφ υπέβαλαν την πρότασή τους στην τσαρίνα και εκείνη δέχτηκε. 

Η προετοιμασία της επιχείρησης διήρκησε δύο χρόνια. Οι αδελφοί Ορλώφ, περιπλανόμενοι σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, προσπαθούσαν να εντοπίσουν και να πληροφορήσουν Έλληνες που πηγαινοέρχονταν ή πράκτορές τους. Ανθρώπους δηλαδή που θα επέστρεφαν στην Ελλάδα και θα διέδιδαν το σχέδιό τους. 

Τα νέα σύντομα έφτασαν στην Πελοπόννησο και αρχηγός εκεί ορίστηκε ο Γεώργιος Παπαζώλης. Η διάδοση του νέου της επανάστασης ενθουσίασε τους Έλληνες, που υποσχέθηκαν να βοηθήσουν με κάθε τρόπο τους Ρώσους. Ο ίδιος ενθουσιασμός επικράτησε και στην Καλαμάτα, όπου ο γαιοκτήμονας Παναγιώτης Μπενάκης μαζί με προύχοντες και κληρικούς υπέγραψαν έγγραφο, με το οποίο δεσμεύονταν να συμμετέχουν στην επανάσταση. Οι Μανιάτες μόνο ήταν στην αρχή διστακτικοί, όμως στην πορεία δέχτηκαν να βοηθήσουν. 

Ήδη από το καλοκαίρι του 1769 ρωσικά πλοία πλέουν στη Μεσόγειο με προορισμό την Πελοπόννησο. Η επανάσταση κηρύσσεται στις 17 Φεβρουαρίου του 1770, όταν καταφθάνουν στο Οίτυλο της Μάνης οι αδελφοί Ορλώφ. Αρχικά οι μάχες ήταν νικηφόρες για τους Έλληνες και τους Ρώσους και η επανάσταση έφτασε μέχρι την Κορώνη. Με την απελευθέρωση του Μυστρά δημιουργήθηκε εκεί προσωρινή κυβέρνηση και σταδιακά οι εξεγέρσεις επεκτάθηκαν και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου και της υπόλοιπης Ελλάδας, από την Κρήτη μέχρι και την Ήπειρο. Δυστυχώς όμως οι δυνάμεις των Ρώσων και των Ελλήνων δεν ήταν επαρκείς για να υποστηρίξουν το εγχείρημα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αντίθετα, οι δυνάμεις των Οθωμανών ενισχύθηκαν με Τουρκαλβανούς, που αποδείχτηκαν ιδιαίτερα σκληροί και αποτελεσματικοί. Σε μία από τις τελευταίες μάχες -στην Τριπολιτσά- σχεδόν αφάνισαν την πόλη σφαγιάζοντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Σποραδικές μάχες ακολούθησαν μέχρι τα τέλη Μαΐου. Οι Ρώσοι αποχώρησαν καταδιώκοντας τον Οθωμανικό στόλο, αφήνοντας τους Έλληνες στο έλεος των Τουρκαλβανών. 

Τα αντίποινα των Τουρκαλβανών ήταν ανελέητα. Λεηλασίες, δολοφονίες και βιασμοί. Πόλεις ολόκληρες ερημώθηκαν και καταστράφηκαν. 20.000 άνθρωποι πουλήθηκαν ως σκλάβοι κι αφανισμός αποφεύχθηκε όταν -σε ένα γύρισμα της τύχης- ο αντιναύαρχος Χασάν Τζερζαϊλή απαγόρευσε την ολοκληρωτική σφαγή λέγοντας «Αν αφανίσουμε όλους τους Έλληνες τότε ποιον θα έχουμε να πληρώνει το χαράτσι;»