Η ιστορία του ραδιοφώνου στην Ελλάδα

Το ραδιόφωνο στην Ελλάδα άρχισε να κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του τη δεκαετία του 1920. Το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα ραδιοφωνικής λήψης παρουσιάστηκε από τον καθηγητή Πανεπιστημίου Κώστα Πετρόπουλο στην Εταιρεία Φυσικών Επιστημών, λίγο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ωστόσο δεν μπήκε σε λειτουργία. Ήταν ακόμη η εποχή που το ραδιόφωνο αντιμετωπιζόταν ως ένας δαίμονας, ένας άσπονδος εχθρός του κράτους. 

Ωστόσο η πρώτη πειραματική απόπειρα εκπομπής ραδιοφωνικών σημάτων δεν άργησε να γίνει. Έναν χρόνο αργότερα, η Διεύθυνση Ραδιοηλεκτρικής Υπηρεσίας Ναυτικού, χρησιμοποιώντας σουηδικές συσκευές, κάνει χρήση του ραδιοφώνου για μερικές βδομάδες. Άλλωστε η χρήση του ραδιοφώνου ήταν ευρέως διαδεδομένη για στρατιωτική χρήση στο εξωτερικό, κάτι που φαίνεται ότι επιθυμούσε να εδραιώσει και η χώρα μας. Ακολουθούν πολλές πειραματικές εκπομπές από μέλη της Ένωσης Ελλήνων Ερασιτεχνών Ασυρμάτου, οι οποίες γίνονται με δικά τους αυτοσχέδια μέσα. Παρ’ όλα αυτά το Υπουργείο Ναυτικών, που είναι αρμόδιο για τη ραδιοφωνία, προσπαθεί να αποθαρρύνει τη χρήση ραδιοφώνου ζητώντας την καταβολή του μεγάλου για την εποχή ποσού των 500ων δραχμών για την άδεια χρήσης ραδιοφώνου. 

Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός που μετέδωσε κανονικά πρόγραμμα γεννήθηκε μαζί με την Α’ Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και λειτούργησε κατά τη διάρκειά της. Ιδιοκτήτης του ήταν ο Χρήστος Τσιγγιρίδης, που είχε σπουδάσει ηλεκτρολόγος στη Γερμανία. Μετά από πολύ κόπο και επιμονή κατάφερε να του δοθεί άδεια από την κυβέρνηση να λειτουργήσει τον σταθμό του αυστηρά και μόνο κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Αυτό όμως ήταν αρκετό για να ιδρυθεί ο πρώτος επίσημος ραδιοφωνικός σταθμός της Ελλάδας και των Βαλκανίων. 

Κατά την πρώτη φορά της λειτουργίας του σταθμού, ο πρωτοπόρος του ραδιοφώνου Χρήστος Τσιγγιρίδης είχε μόνο δύο ακροατές: ο ένας στην πλατεία Ιπποδρομίου και ο δεύτερος σε ένα αγγλικό καράβι που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Παρόλο που το κόστος κατοχής ραδιοφώνου ήταν εξαιρετικά μεγάλο, σιγά σιγά οι ακροατές του πολλαπλασιάστηκαν και έμεναν πιστοί στο ετήσιο ραντεβού μαζί του. Ο σταθμός μετέδιδε διαφημίσεις, ειδήσεις, μουσική από δίσκους αλλά και ζωντανή μουσική από καλλιτέχνες που ήταν καλεσμένοι στο στούντιο. 

Οι προσπάθειες που ξεκίνησαν να γίνονται από τον Βενιζέλο το 1929 για ανάπτυξη του ραδιοφώνου έπεσαν στο κενό και κυρίαρχο ρόλο στη διάδοσή του συνέχισαν να παίζουν οι ιδιώτες. Συστηματική προώθηση της ραδιοφωνίας έγινε στη χώρα μας το 1936, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά. Το κρατικό ραδιοφωνικό σύστημα που προωθούσε δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα οργανωμένο σύστημα πολιτικής προπαγάνδας. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού χρειαζόταν η εγκατάσταση πομπού μεσαίων κυμάτων σε κάποιες περιοχές της χώρας. Τελικά η συμφωνία κλείστηκε με τη γερμανική εταιρεία Telefunken, αλλά μόνο για έναν πομπό στην περιοχή των Λιοσίων της Αθήνας. 

Ο πρώτος εθνικός ραδιοφωνικός σταθμός στη χώρα μας άρχισε να λειτουργεί στις 25 Μαρτίου του 1938, μεταδίδοντας το διάγγελμα του Βασιλιά Γεωργίου για την εθνική εορτή. Το ραδιόφωνο έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, μεταδίδοντας μηνύματα προπαγάνδας αλλά και ενισχύοντας το ηθικό των Ελλήνων μέσα από τις ειδήσεις που έφταναν στα αυτιά τους μέσω των πειρατικών σταθμών που εξέπεμπαν από ολόκληρη την Ευρώπη. Οι πειρατικοί σταθμοί γίνονταν ολοένα και περισσότεροι και έπαιξαν αντιστασιακό ρόλο και κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας. 

Ο ρόλος του ραδιοφώνου, άλλοτε προπαγανδιστικός ή αντιστασιακός, διαφημιστικός, εκπαιδευτικός, ψυχαγωγικός και ενημερωτικός ήταν και είναι πολύ σημαντικός για την ελληνική κοινωνία.

Εικόνες