Ιωάννης Βαρβάκης
Ο Ιωάννης Βαρβάκης γεννήθηκε στα Ψαρά το 1745. Πειρατής, κυβερνήτης πυρπολικού πλοίου κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο κι έπειτα ευνοούμενος της Μεγάλης Αικατερίνης, κατάφερε να δημιουργήσει μεγάλη περιουσία στη Ρωσία, μέρος της οποίας διέθεσε σε κοινωφελείς σκοπούς και στη χρηματοδότηση της Ελληνικής Επανάστασης, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί εθνικός ευεργέτης.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Λεοντίδης. Το επώνυμό του Βαρβάκης το χρωστάει στα “βαρβάκια” (έτσι αποκαλούσαν κάποια αρπακτικά πουλιά οι συντοπίτες του). Λένε ότι τον φώναζαν Βαρβάκη επειδή είχε μεγάλα μάτια κι έντονα χαρακτηριστικά που θύμιζαν αυτά τα πουλιά ή επειδή στις συγκρούσεις με τους Τούρκους τους κατατρόπωνε σαν αρπακτικό πουλί.
Από μικρή ηλικία δουλεύει ως μούτσος στο πλοίο του πατέρα του κι όταν γίνεται πια 17 χρόνων αποκτά το δικό του πλοίο. Κατά τη συνήθεια της εποχής ασχολείται με την πειρατεία. Όταν ξεσπάει ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος πολεμάει στο πλευρό της Ρωσίας. Μάλιστα ρευστοποιεί όλη του την περιουσία ώστε να μετατρέψει το πλοίο του σε πολεμικό. Οι υπηρεσίες του αναγνωρίζονται από τη Μεγάλη Αικατερίνη, που του δίνει τον βαθμό του υπολοχαγού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.
Μετά το πέρας του πολέμου συνεχίζει την πειρατική του δραστηριότητα όμως είναι επικηρυγμένος από τους Τούρκους. Σε ένα ταξίδι του στην Κωνσταντινούπολη επιχειρεί να πουλήσει το πλοίο του. Οι Τούρκοι το αντιλαμβάνονται και το κατάσχουν. Ο ίδιος καταφέρνει να διαφύγει στη Ρωσία. Χωρίς να έχει τίποτα, ζητάει τη βοήθεια της Μεγάλης Αικατερίνης για να κάνει μια καινούργια αρχή. Εκείνη όχι μόνο του δίνει χρηματική βοήθεια αλλά επιπλέον του επιτρέπει την αλιεία στην Κασπία θάλασσα χωρίς να επιβαρύνεται με φόρους.
Λέγεται ότι ο Βαρβάκης ανακάλυψε το χαβιάρι -που μέχρι εκείνη τη στιγμή καταναλωνόταν μόνο από τις τοπικές κοινωνίες- και άρχισε την εξαγωγή του ως ένα είδος πολυτελείας. Το εμπόριο πολύ σύντομα τον κάνει πλούσιο και αρχίζει να δίνει χρήματα για να γίνουν κάποια κοινωφελή έργα στην περιοχή όπου ζει, στο Αστραχάν. Δεν ξεχνά όμως τη χώρα του. Γίνεται ηγετικό μέλος της Φιλικής Εταιρίας και ένας από τους βασικούς χρηματοδότες της.
Κατά το ξέσπασμα της Επανάστασης δίνει χρήματα για τον αγώνα των Ελλήνων αλλά και για εξαγορά αιχμαλώτων. Μετά τον θάνατό του το 1825, κληροδότησε με τη διαθήκη του μεγάλο μέρος της περιουσίας του υπέρ της ανέγερσης Λυκείου, της δημιουργίας κλειστής αγοράς στο κέντρο της Αθήνας (Βαρβάκειος Αγορά) αλλά και για τη βοήθεια πολλών άπορων οικογενειών.
