Ιστορία - Λαογραφία

Ως Ιουνιανά αναφέρονται τα γεγονότα που συνέβησαν στις 19 Ιουνίου 1863 και ήταν το αποτέλεσμα των βίαιων συγκρούσεων των «Πεδινών» με τους «Ορεινούς» στο κέντρο της Αθήνας, με τραγικό απολογισμό 200 νεκρούς.

Οι ονομασίες αυτές, ήδη γνωστές από την Γαλλική Επανάσταση, παρέπεμπαν στον τρόπο που κάθονταν οι βουλευτές στα έδρανα. Οι Ορεινοί ήταν οπαδοί του γαλλικού και του ρωσικού κόμματος, καθοδηγούμενοι από τον Κωνσταντίνο Κανάρη, ενώ από την άλλη πλευρά οι Πεδινοί ήταν οπαδοί του αγγλικού κόμματος, με ηγέτη τον Δημήτριο Βούλγαρη.

Τον Οκτώβριο 1862 ο  Όθωνας, μετά από μια κρίσιμη τριακονταετία ,εκθρονίζεται και τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνει προσωρινά η Τριανδρία Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη και Μπ. Ρούφου, οι οποίοι πρωτοστάτησαν στην εκθρόνιση του Όθωνα, προκηρύσσοντας εκλογές για τη σύγκλιση της Εθνοσυνέλευσης. Ωστόσο, οι εκλογές που ακολούθησαν ήταν όργιο αυθαιρεσιών και νοθείας, σύνηθες φαινόμενο για την εποχή. Το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου 1863 η Εθνοσυνέλευση παρεκτράπηκε από τους σκοπούς της (νέο Σύνταγμα, εκλογή βασιλιά, προσάρτηση Ιονίων Νήσων, κτλ). Μέσα σε αυτό το κλίμα παρατεταμένης ακυβερνησίας, οι δύο παρατάξεις φιλονικούσαν για την εξουσία, προκειμένου να προωθήσουν τα συμφέροντα των μελών τους.

Στις 29 Απριλίου ορκίζεται η κυβέρνηση του Μπενιζέλου Ρούφου (οπαδός των «ορεινών»), που τον Ιούνιο αντικατέστησε δύο επιφανή μέλη των «πεδινών», τους Μπότσαρη και Μπουντούρη, με τους «ορεινούς» Κορωναίο και Μ. Κανάρη. Οι «πεδινοί» ενοχλημένοι, γνωρίζοντας ότι υπερείχαν στρατιωτικά, δεν δίστασαν να συνεργαστούν με τον λήσταρχο της εποχής Κυριάκο, ο οποίος κατέλαβε τη Μονή Ασωμάτων στις 17 Ιουνίου. Ο Κορωναίος, ως υπουργός στρατιωτικών, διέταξε το 6ο τάγμα υπό τον Λεωτσάκο να συλλάβει τους ληστές, αλλά αυτοί προσχώρησαν στις δυνάμεις τους. Κατάφερε όμως να τον συλλάβει, αλλά αναγκάστηκε να τον ανταλλάξει με τους  Κουμουνδούρο και Καλλιφρονά, τους οποίους είχαν συλλάβει οι «πεδινοί». Τη νύχτα της 18ης Ιουνίου, οι «πεδινοί» κατέλαβαν στρατηγικά σημεία της Αθήνας, ενώ ο Κορωναίος αποφάσισε να παρατάξει τις δυνάμεις του στα ανάκτορα, το Βαρβάκειο και τους στρατώνες.

Η ατυχής απόπειρα του «πεδινού» Παπαδιαμαντόπουλου να καταλάβει τα ανάκτορα είχε αποτέλεσμα τον θάνατο 80 ατόμων και την δολοφονία του Αριστείδη Κανάρη, γιου του αγωνιστή. Ο νέος πρωθυπουργός Διομήδης Κυριακός προσπάθησε να συνάψει ανακωχή χωρίς αποτέλεσμα όμως. Την επόμενη μέρα ξέσπασαν συγκρούσεις γύρω από την Εθνική Τράπεζα της Ομόνοιας, η οποία ήταν υπό την επιρροή των «πεδινών», στην Πλάκα και γενικά σε όλη την πόλη. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, στήθηκαν οδοφράγματα, γίνονταν μάχες από στενό σε στενό, ενώ σημειώθηκαν κλοπές, λεηλασίες και δολοφονίες. Χρειάστηκε η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες με τελεσίγραφο τους απαίτησαν να γίνει εκεχειρία.

Στις 19 Ιουνίου, μετά το τέλος των εχθροπραξιών, η κυβέρνηση του Μπενιζέλου Ρούφου υπέβαλλε την παραίτησή της, μόνο για να επανέλθει δύο μέρες αργότερα σε μια νέα κυβέρνηση που συμμετείχαν τόσο οι «πεδινοί» όσο και οι «ορεινοί», η οποία έμεινε στην ιστορία ως «Κυβέρνηση του Οροπεδίου».

Σε ανάμνηση της κατάπαυσης αυτών των εμφυλίων συγκρούσεων έλαβε την ονομασία της η πλατεία Ομονοίας.