Οι προφητείες του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα
Λίγες μέρες μετά τη θερινή ισημερία γιορτάζεται στη χώρα μας ο Αϊ-Γιάννης ο Κλήδονας. Μια θρησκευτική γιορτή που εμπεριέχει στοιχεία της αρχαίας ελληνικής παράδοσης και αναβιώνεται με παρόμοιο τρόπο σε όλη τη χώρα. Είναι ένα έθιμο κατά το οποίο, μέσω μιας μαντικής διαδικασίας, αποκαλύπτεται στις ανύπαντρες κοπέλες ο μελλοντικός σύζυγός τους.
Στις 23 Ιουνίου, παραμονή της γέννησης του αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου, φωτιές ανάβουν τη νύχτα και όλοι καλούνται να πηδήξουν πάνω από αυτές σταυρωτά. Η φωτιά συμβολίζει την κάθαρση και την απαλλαγή από το κακό.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι ανύπαντρες κοπέλες ετοιμάζουν τον Κλήδονα. Ο Κλήδονας είναι ένα αγγείο μέσα στο οποίο τοποθετούνται νερό και τα “ριζικάρια" των γυναικών. Στο πρωτότοκο κορίτσι ή σε ένα κορίτσι που έχει και τους δύο γονείς του εν ζωή ανατίθεται να μεταφέρει τον γεμάτο νερό Κλήδονα από την πηγή στο μέρος όπου θα τοποθετηθεί. Η κοπέλα πρέπει να παραμείνει σιωπηλή καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταφοράς όσα πειράγματα κι αν της κάνουν στον δρόμο. Γι’ αυτό και το νερό λέγεται αμίλητο. Σε περίπτωση που μιλήσει πρέπει να το χύσει και να κουβαλήσει εκ νέου νερό.
Όταν πια ο Κλήδονας μεταφερθεί σε ένα σπίτι τότε όλες οι ανύπαντρες κοπέλες ρίχνουν τα “ριζικάριά" τους, που είναι συνήθως κάποιο κόσμημά τους ή κάποιο άλλο προσωπικό αντικείμενο. Στη συνέχεια ο Κλήδονας σφραγίζεται με ένα κόκκινο μαντήλι και λουλούδια και τοποθετείται σε ανοιχτό μέρος όπου θα έχει τη δυνατότητα να αστρονομιστεί, δηλαδή να το δουν τα άστρα. Πριν από το ξημέρωμα το αγγείο μεταφέρεται σε εσωτερικό χώρο για να μην το δουν οι ακτίνες του ήλιου.
Στις 24 Ιουνίου, ανήμερα της γιορτής του αγίου Ιωάννη, γίνεται το άνοιγμα του Κλήδονα. Η ριζικάρισσα, φορώντας το κόκκινο μαντήλι στο κεφάλι της, βγάζει ένα ένα τα ριζικάρια που έχουν τοποθετηθεί μέσα στο αγγείο - κατ’ άλλους τη δουλειά αυτή την κάνει ένα μικρό παιδί. Έπειτα, για κάθε ένα από αυτά λέει ένα δίστιχο, κάτι σαν προφητεία, που αφορά την κάτοχό του. Βέβαια πολλές φορές τα στιχάκια αυτά είναι σκωπτικά ή περιπαικτικά με σκοπό να διασκεδάσουν την ομήγυρη. Μετά το πέρας των προφητειών στήνεται γλέντι και όλοι διασκεδάζουν. Οι κοπέλες τις επόμενες μέρες είναι πολύ προσεκτικές για το τι θα ακούσουν και τι θα δουν για να το συνδέσουν με την προφητεία κι έτσι να τους αποκαλυφθεί ποιον θα παντρευτούν.
Αναφορές για μαντικές διαδικασίες όπως αυτή του Κλήδονα απαντώνται στον Όμηρο και σε κείμενα του Παυσανία, φανερώνοντας την παλαιότητα του εθίμου.
Με το πέρασμα των χρόνων και την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών η διαδικασία με το άνοιγμα και το κλείσιμο του Κλήδονα άρχισε να φθίνει. Συνήθως το έθιμο αναβιώνει πια στο πρώτο του μέρος, δηλαδή τη μεταφορά του αμίλητου νερού. Επίσης οι φωτιές και το γλέντι καλά κρατούν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
