Βρυσάκι: Η άγνωστη συνοικία της Αθήνας
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι υπήρχε άλλοτε στο μέρος όπου βρίσκεται σήμερα η Αρχαία Αγορά; Ποιοι άλλοι εκτός από τους αρχαίους Έλληνες είχαν περιπλανηθεί ή είχαν ζήσει πάνω από αυτά τα πολύτιμα ερείπια;
Η δημιουργία της Αρχαίας Αγοράς ξεκίνησε τον 6ο αιώνα π.Χ. Βρέθηκε στη μεγάλη ακμή της τον 5ο αιώνα π.Χ, όταν το δημοκρατικό πολίτευμα την έκανε κέντρο του πολιτικού και εμπορικού βίου της πόλης της Αθήνας. Με το πέρασμα των χρόνων υπέστη πολλές καταστροφές από διάφορους κατακτητές, με αποκορύφωμα το 267 μ.Χ όπου η επιδρομή των Ερούλων την κατέστρεψε ολοσχερώς. Στην περιοχή χτίστηκαν αστικές επαύλεις ο οποίες επίσης καταστράφηκαν μετά τη Σλαβική επιδρομή.
Ωστόσο η οικοδόμηση σε ένα τόσο κομβικό σημείο της πόλης, κάτω από την Ακρόπολη και δίπλα από το Θησείο, δεν θα ήταν δυνατό να σταματήσει ποτέ. Έτσι, σιγά σιγά δημιουργήθηκε μια νέα γειτονιά όπου κατοικούσαν άνθρωποι αδύναμων οικονομικών στρωμάτων, εκτός από την οδό Ανδριανού, όπου υπήρχαν κάποια αρχοντικά. Η συνοικία αυτή ονομαζόταν Βρυσάκι και εκτεινόταν από τις οδούς Αποστόλου Παύλου και Ασωμάτων μέχρι την οδό Ακροπόλεως, την Ανδριανού και τη Βουλευτηρίου. Εκεί κατέφυγαν επίσης πολλοί πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν μια γειτονιά πολύβουη, με αρκετά εμπορικά καταστήματα, καφενεία και δυο μεγάλες πλατείες. Το όνομα της συνοικίας είναι πολύ πιθανό να προέρχεται από κάποια βρύση που υπήρχε στην περιοχή αυτή, καθώς είναι γνωστό ότι κατά την αρχαιότητα, αλλά και αργότερα, γύρω από τον βράχο της Ακρόπολης ανέβλυζαν πολλές πηγές.
Στο Βρυσάκι υπήρχαν 81 σπίτια και τρεις εκκλησίες, και κατοικούσαν περίπου 315 άνθρωποι, με την απογραφή του 1824. Πάνω από 100 χρόνια αργότερα, το 1931, όταν ξεκίνησαν δηλαδή οι ανασκαφές, υπολογίζεται ότι περίπου 5000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να αποκαλυφθεί η Αρχαία Αγορά. Το αρχικό πλάνο ήταν οι απαλλοτριώσεις να ξεκινήσουν το 1833, όταν δηλαδή κατατέθηκε το νέο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Σάουμπερτ. Ωστόσο, επειδή θιγόντουσαν πολλές ιδιοκτησίες ισχυρών Αθηναίων –το σχέδιο αφορούσε και την υπόλοιπη Αθήνα- τελικά κατέληξαν οι εργασίες να ξεκινήσουν το 1931. Τις ανασκαφές ανέλαβε η Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή, γιατί δεν μπορούσε να υπάρξει χρηματοδότηση από το ελληνικό κράτος. Η χρηματοδότηση έγινε από ιδιώτες και ιδρύματα της Αμερικής. Μέσα στα επόμενα χρόνια κατεδαφίστηκαν πολλά κτίρια και αποκαλύφθηκε η Αρχαία Αγορά της Αθήνας.
Η μάχη ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν πολλές φορές είναι άνιση, ιδιαίτερα όταν το παρελθόν αποτελεί ένα από τα πιο ένδοξα κομμάτια της ιστορίας ενός τόπου. Τότε το παρόν λίγη σημασία έχει και οι αποφάσεις που παίρνονται αλλάζουν δραστικά τη μορφή μιας ολόκληρης περιοχής. Έτσι λοιπόν, έμελλε να είναι το Βρυσάκι η συνοικία που έπρεπε να βυθιστεί στην αφάνεια ώστε να λάμψουν και πάλι τα ένδοξα οικοδομήματα μιας άλλης εποχής.
